काठमाडौँ ।
वैज्ञानिकहरूले एउटा जनावरको जीवाश्म फेला पारेका छन् जुन पृथ्वीको सबैभन्दा वजनदार जनावर हुन सक्ने बताइएको छ । उनीहरूले पुरानो ह्वेलको जीवाश्म फेला पारेका हुन् जुन अहिले लोप भइसकेको छ। यो ह्वेल जिउँदो हुँदा यसको तौल करिब २०० टन अर्थात् दुई लाख किलोग्राम हुने वैज्ञानिकहरूको अनुमान छ । ह्वेलका यी जीवाश्महरू ९हड्डीहरू० पेरुको दक्षिणमा अवस्थित मरुभूमिबाट उत्खनन गरिएको हो। यसको नाम पेरुसिटस कोलोसस दिइएको छ । वैज्ञानिकहरूले उक्त जीवाश्मको कार्बन डेटिङबाट करिब ३ करोड ९० लाख वर्ष पुरानो भएको अनुमान गरेका छन् । ब्रसेल्सको रोयल बेल्जियन इन्स्टिच्युट अफ नेचुरल साइन्सेसकी डा। रेबेका बेनियनले भनिन्, ‘स्पाइनल कर्डको प्रत्येक टुक्रा करिब १०० किलोग्राम हुन्छ, जुन अद्भुत छ ।’ वैज्ञानिकहरूका अनुसार पेरुसिटसको लम्बाइ १७ देखि २० मिटर थियो, जुन सामान्य ह्वेलभन्दा कम हो । तर तौलका हिसाबले यसको हड्डीको तौल ५।३ देखि ७.६ टनसम्म हुने बताइएको छ । यसको शरीरका मांसपेशी र अन्य अङ्गहरू थपिँदा कुल वजन यो न्यूनतम ८५ टन देखि अधिकतम ३२० टनको बीच हुने अनुमान छ। जीवाश्मविद् डा. मारियो अर्बिनाको नेतृत्वमा रहेको जीवाश्म खोज टोलीका सदस्य डा। एली इमसनले भने, ‘यो जीवाश्म करिब १३ वर्षअघि पत्ता लागेको थियो। यसको आकार, बनावटका कारण यसलाई राजधानी लिमामा ल्याउन गाह्रो भएको थियो। यसमा अनुसन्धान गर्न मात्रै तीन वर्ष लाग्यो।’ यो पृथ्वीमा पाइने पुरानो प्रकारको ह्वेल हो, जसलाई बासिलोसौरिड भनिन्छ। समुद्रमा बस्ने यो ह्वेलको शरीरका करिब १८ वटा हड्डी मरुभूमिबाट निकालिएको थियो । यसमा मेरुदण्डको १३ भाग, चार करङ र हिप हड्डीको एक भाग समावेश छ।
यी विभिन्न टुक्राहरूबाट वैज्ञानिकहरूले यस जनावरको उमेर र यसको बारेमा धेरै कुरा पत्ता लगाउन सक्षम भएका छन्। वैज्ञानिकहरूका अनुसार यसको हड्डीको घनत्व बढी हुन्छ, जुन ओस्टियोस्क्लेरोसिस नामक प्रक्रियाको कारणले हुन्छ जसमा हड्डीहरू बीचको खाली ठाउँ भरिन्छ। यी हड्डीहरू आकारमा पनि ठुला थिए, तिनीहरूको बाहिरी भागहरू धेरै बढेका थिए, जसलाई प्याकियोस्टोसिस भनिन्छ। यो कुनै रोगको लक्षण नभई ह्वेलको शरीरमा आफूलाई कम पानीमा पौडी खेल्न सक्षम बनाउने एक किसिमको अनुकूलन भएको टोलीले जनाएको छ । आजको समयमा, यस प्रकारको रूपान्तरण समुद्री गाईमा पाइन्छ जुन विश्वका केही भागहरूमा तटीय क्षेत्रमा बस्छन्।
एजेन्सी/बीबीसी
