तारेको खाना खाँदा डिप्रेसनको जोखिम बढ्छ ?

काठमाण्डौ ।

भर्खरै गरिएको एक अध्ययनले धेरै भुटेको, तारेको खाना खाने व्यक्तिमा डिप्रेसन वा एन्जाइटीको उच्च जोखिम हुने देखाएको छ । भुटेको खानाको बारम्बार उपभोगले एन्जाइटीको १२ प्रतिशत जोखिम र डिप्रेसनको ७ प्रतिशत जोखिम हुने अध्ययनको निष्कर्ष छ ।

यस्ता खानेकुराको सबैभन्दा बढी असर पुरुष त्यसमाथि पनि युवामा परेको थियो । पीएनएएस जर्नलमा प्रकाशित यो अध्ययन चीनको झेजियाङ विश्वविद्यालयका अनुसन्धानकर्ताहरूले गरेका हुन् । उनीहरुले ११ वर्षको अवधिमा १४ लाख भन्दा बढी मानिसको डाटा मूल्यांकन गरेका थिए ।

अध्ययनकर्ताहरूका अनुसार भुटेको खानामा एक्रिलामाइड नामक रसायन हुन्छ, जुन केही खानेकुरा धेरै उच्च तापक्रममा पकाउँदा उत्पादन हुन्छ । एक्रिलामाइड मस्तिष्कसँग सम्बन्धित एन्जाइटी र डिप्रेसनसँग जोडिन्छ ।

अमेरिकन साइकियाट्रिक एसोसिएसनका अनुसार डिप्रेसन सबै मानसिक विकारमध्ये सबैभन्दा सामान्य हो । ३० प्रतिशत वयस्कहरूलाई जीवनको कुनै न कुनै बिन्दुमा डिप्रेसनको समस्या हुन्छ । यसले ऊर्जाशील जीवनमा बाधा पुर्‍याउँछ ।

डिप्रेसनले व्यक्तिको सोच्ने र व्यवहार गर्ने तरिकालाई असर गर्छ, जसले गर्दा उदासीको भावना वा पहिले रमाइलो गरेका गतिविधिमा चासो नहुने हुन्छ । डिप्रेसनले मानसिक र शारीरिक समस्या निम्त्याउन सक्छ ।

चिन्ता र तनावबाट बच्न यी चीजलाई खानामा बहिष्कार गर्नुपर्छ

चिनी

धेरै चिनी शारीरिक स्वास्थ्यसँगै मानसिक स्वास्थ्यका लागि पनि हानिकारक हुन्छ । मोटोपन, उच्च रक्तचापसँगै यसले डिप्रेसन, चिन्ता र मुड स्विङको समस्या बढाउँछ ।  गुलियो खानाले अल्छी लाग्ने, मुड परिवर्तन हुने र धेरै खाना खान मन लाग्ने समेत हुन्छ । ब्लड सुगरको मात्रामा बारम्बार वृद्धि हुन्छ र रगतमा एड्रेनालाइन र कोर्टिसोल स्रावलाई ट्रिगर गर्न सक्छ । यसले एन्जाइटी र तनावको समस्या निम्त्याउन सक्छ ।

तारेको, भुटेको खानेकुरा

जंकफुड, पिज्जा, फ्राइड चिकेन, ह्याम्बर्गर, फ्रेन्च फ्राइ जस्ता तारेका खानामा पोषक तत्त्व निकै कम हुन्छ । ती खानेकुरालाई पचाउन पनि धेरै गाह्रो हुन्छ । शरीरले खाना पचाउन नसकेमा ग्यास, एसिडिटी र अन्य ग्यास्ट्रोइन्टेस्टाइनल समस्या हुनसक्छ । यसले चिन्ता पनि बढाउँछ ।

क्याफिन र निकोटिन

क्याफिन र निकोटिन कफी, चिया, एनर्जी ड्रिङ्क, चकलेट र केही दुखाइ कम गर्ने उत्पादनहरूमा पाउन सकिन्छ । क्याफिन र निकोटिनले केन्द्रीय स्नायु प्रणालीलाई उत्तेजित गर्छ । यसको अत्यधिक सेवनले मुटुको धड्कन, चिडचिडापन, चिन्ता र अनिद्रा पनि निम्त्याउन सक्छ ।

प्रशोधित खाना

एस्पार्टम, मोनोसोडियम ग्लुटामेट र केही खाद्य रङहरूले एन्जाइटी डिप्रेसन र मुड स्विङ जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ । एस्पार्टम कृत्रिम गुलियो पदार्थ हो । यो सुगर फ्री क्यान्डी, च्युइङगम र चिसो पेय पदार्थमा समावेश हुन्छ । यसले एन्जाइटी र डिप्रेसनसहित अन्य धेरै मानसिक स्वास्थ्य समस्या बढाउन सक्छ ।

मोनोसोडियम ग्लुटामेट खाजा, प्रशोधित खाना र खानालाई लामो समय ताजा राख्न प्रयोग गरिन्छ । यो थकान, टाउको दुखाइ, अवसाद र चिन्तासँग सम्बन्धित छ । सफ्ट ड्रिङ्क, क्यान्डी, चीज र अन्य प्रशोधित खानेकुरामा प्रयोग हुने फुड कलरिङले पनि एन्जाइटीको लक्षण बढाउन सक्छ ।

खानामा केही विशेष कुरा समावेश गरेर डिप्रेसनबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ ।

दही

दहीमा ल्याक्टोबैसिलस र बिफिडोब्याक्टेरिया नामक स्वस्थ ब्याक्टेरिया हुन्छ । धेरै अध्ययनले पत्ता लगाएका छन् कि यी दुवै ब्याक्टेरियाले मस्तिष्कमा सकारात्मक प्रभाव पार्छ । दैनिक दहीको सेवनले एन्जाइटी, डिप्रेसन र तनाव कम गर्न सकिन्छ ।

ग्रीन टी

ग्रीन टीमा थायमिन नामक एमिनो एसिड हुन्छ, जसमा मुडसम्बन्धी विकारहरू निको पार्ने शक्ति हुन्छ ।  थायामिनमा एन्टि–डिप्रेसन गुणहरू हुन्छ, यसले सेरोटोनिन र डोपामाइनको उत्पादनलाई पनि बढाउँछ ।

एभोकाडो

एभोकाडोमा मुडलाई सुधार्ने सेरोटोनिन हुन्छ । साथै यसमा भिटामिन बी थायमिन, रिबोफ्लेभिन र नियासिन पाइन्छ, जसले स्नायु प्रणालीमा सकारात्मक प्रभाव पार्छ । यी भिटामिनको कमीको कारण केही मानिसमा चिन्ताको समस्या देखा पर्छन् ।

फर्सीको बीउ

फर्सीको बीउ पोटासियमको उत्कृष्ट स्रोत हो, जसमा शरीरमा इलेक्ट्रोलाइट्स सन्तुलन र रक्तचाप नियन्त्रण गर्नुका साथै तनाव र चिन्ताको लक्षण कम गर्ने शक्ति हुन्छ । यसमा मिनरल जिङ्क पनि हुन्छ, जसले मुडलाई राम्रो राख्छ ।

माछा

डिप्रेसनबाट छुटकारा पाउन साल्मन, म्याकरेल र टुना माछा खानुपर्छ । यसले डिप्रेसनसँग लड्न मद्दत गर्छ । माछामा ओमेगा–३  फ्याटी एसिड हुन्छ, जसले मस्तिष्क कोषिकाहरु बीचको जडान बनाउन र न्यूरोट्रान्समिटरहरूको लागि रिसेप्टर तन्त्रिकाहरूलाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छ । खानामा ओमेगा–३ फ्याटी एसिड लिंदा सेरोटोनिनको उत्पादन बढ्छ र मुड राम्रो हुन्छ ।

अण्डा

अण्डाको पहेंलो भाग भिटामिन डीको उत्कृष्ट स्रोत हो । यसमा प्रोटिन पनि प्रचुर मात्रामा पाइन्छ, जसकारण शरीरलाई सबै प्रकारका अत्यावश्यक एमिनो एसिड प्राप्त हुन्छन् । तिनीहरूले शरीरको विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन् । अण्डामा ट्रिप्टोफान नामक एमिनो एसिड हुन्छ, जसले सेरोटोनिन हार्मोन उत्पादन गर्न मद्दत गर्छ ।

ओमेगा–३ फ्याटी एसिड

एक अनुसन्धानअनुसार ओमेगा–३ फ्याटी एसिड आफ्नो आहारमा नलिने व्यक्तिलाई डिप्रेसनको खतरा बढी हुन्छ । यसको सेवनले मस्तिष्कले राम्रोसँग काम गर्छ । यसका लागि आलस, भटमासको तेल, नट, बोसोयुक्त माछा, हरियो सागसब्जीलाई आहारमा समावेश गर्नुपर्छ ।

सेलेनियम

धेरै अनुसन्धानले पत्ता लगाएका छन् कि सेलेनियमको सेवनले व्यक्तिको मुडमा सकारात्मक प्रभाव पार्छ ।  यसले तनावका लक्षणहरू कम गर्न मद्दत गर्छ । दैनिक ५५ माइक्रोग्राम सेलेनियम उपभोग गर्नुपर्छ ।  यसका लागि आफ्नो डाइटमा नट, सी फुड र मासु खान सकिन्छ ।

भिटामिन डी

घामको किरण पनि डिप्रेसनको औषधि जस्तै हो । भिटामिन डीको मुख्य स्रोत घाम हो । भिटामिन डीको उपभोगले चिन्ता र डिप्रेसनको भावना कम हुन्छ । माछा र दुग्धजन्य पदार्थलाई आहारमा समावेश गर्नाले पनि भिटामिन डी प्राप्त हुन्छ ।

एन्टिअक्सिडेन्ट र राम्रो कार्बोहाइड्रेट

आहारमा दैनिक एन्टिअक्सिडेन्ट र राम्रो कार्बोहाइड्रेट पनि समावेश गर्नुपर्छ । भिटामिन ए, सी र ईमा एन्टिअक्सिडेन्ट पाइन्छ । जबकि कार्बोहाइड्रेट सम्पूर्ण अन्न, फलफूल र तरकारीमा पाइन्छ । यसका लागि सकेसम्म फलफूल र तरकारीको सेवन गर्नुपर्छ ।

एजेन्सीको सहयोगमा