काठमाण्डौ ।
बिहारका पूर्व मुख्यमन्त्री कर्पूरी ठाकुरलाई उनको १०० औँ जन्मजयन्तीको ठिक एक दिन अघि मरणोपरान्त भारत रत्न प्रदान गर्ने घोषणा गरिएको छ। राष्ट्रपति भवनबाट जारी विज्ञप्तिमा सो जानकारी दिइएको हो । उनलाई सामाजिक न्यायको अग्रगामीको रूपमा वर्णन गर्दै भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले यो निर्णयले देशवासीलाई गर्व गर्ने बताएका छन् । मोदीले एक्समा लेखेका छन्, “भारत सरकारले सामाजिक न्यायका प्रणेता, महान जननेता कर्पूरी ठाकुरजीलाई भारत रत्नबाट सम्मान गर्ने निर्णय गरेकोमा म धेरै खुसी छु।”
ठाकुरको अटल प्रतिबद्धता र पिछडिएका र विपन्नहरूको उत्थानका लागि दूरदर्शी नेतृत्वले भारतको सामाजिक-राजनीतिक परिदृश्यमा अमिट छाप छोडेको उनको भनाई छ। सन् १९२४ जनवरी २४ मा समस्तीपुरको पिटौझिया (हाल कर्पुरिग्राम) मा जन्मिएका ठाकुर एक पटक बिहारको उपमुख्यमन्त्री, दुई पटक मुख्यमन्त्री र दशकौँसम्म विधायक र विपक्षी दलको नेता थिए। सन् १९५२ मा पहिलो विधानसभाको चुनाव जितेपछि उनले बिहार विधानसभा चुनावमा कहिल्यै हारेनन् ।
सन् १९६७ मा पहिलो पटक उपमुख्यमन्त्री भएपछि उनले अङ्ग्रेजी भाषा खारेज गरे । यस अवधिमा अङ्ग्रेजीमा म्याट्रिक फेल भएका मानिसहरूलाई ‘म कर्पुरी डिभिजनबाट उत्तीर्ण भएको छु’ भन्दै खिल्ली उडाउने गरिएको थियो ।
उनको दुई कार्यकालमा उनी साढे दुई वर्ष मुख्यमन्त्री भए । उनी बिहारका पहिलो गैरकांग्रेसी मुख्यमन्त्री थिए। सन् १९७१ मा मुख्यमन्त्री बनेपछि उनले किसानलाई ठुलो राहत दिँदै नाफा नपुग्ने जग्गामा लगाइएको राजस्व कर बन्द गरे ।
बिहारको तत्कालीन मुख्यमन्त्रीको सचिवालयको भवनमा चतुर्थ श्रेणीका कर्मचारीका लागि लिफ्ट उपलब्ध थिएन, मुख्यमन्त्री बनेलगत्तै उनले चौथो वर्गका कर्मचारीले लिफ्ट प्रयोग गर्न पाउने व्यवस्था गरेका थिए । सन् १९७७ मा मुख्यमन्त्री बनेपछि उनले मुंगेरीलाल आयोग लागू गरेर राज्यमा रोजगारीमा आरक्षण लागू गरे। मुख्यमन्त्री हुँदा उनले राज्यका सबै विभागमा हिन्दीमा काम गर्न अनिवार्य बनाएका थिए । यति मात्र होइन, राज्यमा सरकारी कर्मचारीका लागि समान तलब आयोग लागू गर्ने उनी पहिलो व्यक्ति हुन् ।
एजेन्सी ।
